ՀԱՎԵՐԺԱԿԱՆ ՔԱՂԱՔԻ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆՈՒՄԸ
Գարուն բերեց Վահագն Աշխարհում, Երկրի վրա՝ նոր պատմություն, իսկ Արարատում՝ նոր տարեգրություն:
Վահագնի ծնունդից հետո երկար տարիներ էին անցնում: Շատ Արիներ էին ծնվում, շատ Արիներ էին ամուսնանում, և շենանում էր Արարատը:
Աստվածադիր օրենքներով էր Արիներին կառավարում Մանը: Բոլորը երջանիկ էին: Բայց ինքը՝ Մանը, մեծ հոգս ուներ: Դեռ Մեծ Ջրհեղեղից առաջ Չարիները Վիշապի զորությամբ ավիրել էին Արարատի Հավերժական Քաղաքը, որ ինքը՝ նախահայր Արին էր կառուցել և իր անունով կոչել էր Արիավան՝ Էրեվան: Ջրհեղեղն էլ բոլորովին մաքրել էր այդ քաղաքի հետքերը:
ԵՎ հաճախ Մանի մոտ գիշերով գալիս էր իր նախահայր Արին և պատվիրում՝ վերականգնել այդ Հավերժական Քաղաքը նույն տեղում և նույն տեսքով: Հենց այդ քաղաքում է անմիջականորեն խտացվելու Աստվածների շունչը, ճառագելով տարածվելու Արարատով մեկ և պահպանելու Արարատի զորությունը:
Յահվահը, գիտենալով Էրեվանի այդ զորությունը, ստորգետնյա ահավոր ցնցումներով քանդել էր այն, որ Արարատը զրկվի իր զորության աղբյուրից: Վիշապն էլ մեծ փոթորիկներ սարքելով, ցիրուցան արեց ավերակները, իսկ Մեծ Ջրհեղեղը Էրեվանի հետքն անգամ սրբեց Երկրի երեսից: ԵՎ Մանը զգում էր, որ պետք է վերականգնվի այդ Հավերժական Քաղաքը որպես Արարատի և Արի Ցեղի զորության Մայր Քաղաք: Բայց Մանը չէր կարողանում գտնել տեղը, որտեղ եղել է այդ քաղաքը և չէր կարողանում գտնել այն ձևը, որով պիտի վերականգնվի քաղաքը:
Մանը զոհ մատուցեց Հայր Արային և Անմահ Աստվածներին ու խնդրեց պարզել Հավերժական Քաղաքի վերականգնման գաղտնիքը: ԵՎ ճարտարագետ Տիրը, որ հովանավորն է բոլոր գիտությունների, արվեստների, կառույցների, փարատեց Մանի վիշտը և ասաց.
- Ո՛վ, Արի Մա՜ն, Արայի կամքով ես քեզ եմ հաղորդում Հավերժական Քաղաքի վերականգնման գաղտնիքը, որ հայտնի է միայն Աստվածներին, մեկ էլ՝ քո նախնիներին: Դու արարելու ես մի որդի, որը քո պապի պապն է: Նա տեսել է Էրեվանը, ապրել է այնտեղ: Նա եղել է հմուտ ճարտարապետ և բարեպաշտ քուրմ: Նա կվերականգնի այդ քաղաքը հենց նույն տեղում և նույն սկզբունքով:
Մանը Վահագնի ծնունդի հինգ հարյուրերորդ տարում արարեց Արամին: ՈՒշիմ էր Արամը և լուսամիտ, կայտառ էր և զորեղ: ԵՎ Աստվածների սիրելին էր: Իսկ ճարտարագետ Տիրը ուսուցանում էր նրան: Բայց Տիրը Արամին ոչինչ նոր բան չէր ուսուցանում, քանզի Աշխարհում ոչ մի նոր բան գոյություն չունի: Տիրը Արամի մեջ վերականգնում էր նրա անցյալ փորձը, անցյալ գիտելիքները և անցյալ իմաստությունը:
ԵՎ երբ Արամը հասուն էր ու բազմահմուտ, Մանը պատվիրեց նրան.
- Դու պիտի վերականգնես Էրեվան Հավերժական Քաղաքը նույն տեղում և նույն ձևով, որ հիմնադրել է մեր նախահայր Արին որպես զորության փարոս ամբողջ Արարատի համար:
Արամը մտքերի մեջ խորասուզված, շրջում էր ամբողջ Արարատը և փորձում էր վերհիշել այն, ինչ տեսել էր նախորդ կյանքում: Նա եկավ հասավ մի տեղ, ուր բազմաթիվ բլուրներ կային: Սառնորակ աղբյուրներ էին բխում բլուրների տակից, և ձորերի միջով հոսում էր բուռն լեռնային գետը: Նա ջուր խմեց ու նստեց հանգստանալու:
Նայեց մի կողմ՝ դիմացը իր վեհությամբ երկինք էր խոյանում երկգագաթ Մասիսը՝ Աստվածների կացարանը: Նայեց մյուս կողմ և տեսավ քառագագաթ Արագածը, որտեղ Հայր Արայի փառահեղ գահն էր: ԵՎ ժպտաց Արամը՝ հենց այստեղ է եղել Էրեվան Հավերժական Քաղաքը: Նա փակեց աչքերը և իր հոգու աչքերով տեսավ կանգուն Էրեվանը և տեսավ իրեն այդ քաղաքում:
Արամը բերեց Մանին հենց այդ տեղը: Շատ և շատ Արիներ հետևեցին նրանց: Արամը մեծ խարույկ վառեց ու զոհ մատուցեց Աստվածներին: Զոհաբերության ծուխն ու հոտը բարձրանում էին երկինք և տարածվում երկու ուղղությամբ՝ մի ուղղությամբ հասնում էին Մասիս, մյուս ուղղությամբ՝ Արագած:
ԵՎ Արամը ասաց.
- Հենց այստեղ է եղել Հավերժական Քաղաքը: Հենց այստեղ է, որ զոհաբերության կրակը երևում է և՜ Արայի նստավայր Արագածից, և՜ Աստվածների կացարան Մասիսից:
ՈՒրախացավ Մանը: Հազար ճարտարապետ տվեց Արամին, հազար քարտաշ, հազար հյուսն, հազար ծեփագործ և հազար-հազար այլ շինարարներ: ԵՎ Արամը սկսեց կառուցել Էրեվանը:
Երկար տևեց քաղաքի շինարարությունը: ԵՎ երբ քաղաքն արդեն պատրաստ էր, Արամը տեսավ, որ շատ նման է իր նախկին տեսքին և ուրախացավ:
Մանը լուր ուղարկեց Արիներին, որ գան նորակառույց Էրեվան, զոհ մատուցեն Աստվածներին և բնակեցնեն քաղաքը:
Բայց գիշերը ստորգետնյա Արքա Յահվահը, որ չարություն էր տածում Արիի սերունդների դեմ, ուժգին ցնցեց քաղաքը և հիմնովին քանդեց այն:
Տխրեց Արամը, երկար խորհեց և մտածեց, որ շատ փոքր էին օգտագործած քարերը: ԵՎ որոշեց մեծ ու ծանր քարերով կառուցել քաղաքը, որ Յահվահը չկարողանա քանդել այն:
Նոր վարպետներ բերեց Արամը, որոնք շատ ուժեղ էին և աժդահա: Հսկա լեռներից հսկա կտորներ էին պոկում, բերում դնում էին իրար վրա և ամենազորավոր շաղախով ծեփում էին իրար:
Շատ երկար տևեց քաղաքի այս կառուցումը, նայեց Արամը և ուրախացավ: Շքեղ էր քաղաքը և հաճելի, շատ էր նման նախկին Էրեվանին:
Նորից Մանը կանչեց Արիներին, որ գնան բնակեցնեն այդ քաղաքը: Բայց նորից գիշերով Յահվահը ուժգին ցնցեց ու տապալեց նորակառույց քաղաքը:
Շատ տխրեց Արամը: Նա այլևս վարպետներ չբերեց: իշեր ու ցերեկ շրջում էր այդ տեղերում, քնում էր այնտեղ և որոնում էր քաղաքի վերականգնման իրական գաղտնիքը:
Արամը կանչեց իր նախնիներին: ԵՎ գիշերով, երբ բազում աստղեր զարդարում էին չկառուցված Էրեվանի երկինքը, Արամի նախնիների ոգիները հավաքվեցին նրա շուրջը: Արամը խնդրեց նրանց՝ բացել Հավերժական Քաղաքի վերականգնման գաղտնիքը:
Նախնյաց ոգիները պատվիրեցին օջախ վառել: Արամը մեծ օջախ վառեց և կրակը պահեց մինչև լուսաբաց: Նախնյաց ոգիները օջախի շուրջ զրուցում էին մինչև լուսաբաց: ԵՎ լուսաբացին նրանք ասացին.
- Օջա՛խ վառիր, Արա՜մ, օջա՛խ: Մենք ենք պահում տան պատերը կանգուն, մենք ենք պահում քաղաքը կանգուն: Իսկ մենք այնտեղ ենք, ուր օջախ կա:
Հասկացավ Արամը իր նախնիների իմաստությունը: Հավաքեց իր որդիներին, հարսներին ու թոռներին և բերեց իր մոտ՝ ապրելու այդ բլուրների վրա և քնելու բաց երկնքի տակ, վառվող օջախի մոտ: Արամի որդիներն ու հարսները ամբողջ օրը աշխատում էին՝ վարում, ցանում, հնձում. երեխաները ամբողջ օրը խաղում էին բլուրների վրա, իսկ գիշերը հավաքվում էին օջախի շուրջը և հանգիստ քուն մտնում:
ԵՎ Արամը որոշեց մի տուն սարքել, որ թոռները պատսպարվեն քամուց և անձրևներից: ԵՎ հենց այնտեղ, վառվող օջախի շուրջը նա պատեր կանգնեցրեց ու տանիք դրեց: Տունը պատրաստ էր: ԵՎ տան մեջ տաք էր ու չոր: ԵՎ թոռները անվրդով քնում էին տան մեջ:
Երբ տունն արդեն պատրաստ էր, Յահվահը ուժգին ցնցեց այն, փորձելով կործանել Արամի սարքած տունը, բայց չհաջողվեց: Տունը կանգուն մնաց: ՈՒրախացան երեխաները, ուրախացավ և Արամը: Կանչեց Մանին: Եկավ Մանը, եկան Արամի եղբայրները: Տեսան, որ տունը կանգուն է, զարմացան: ԵՎ Արամը ասաց.
- Մեր նախնյաց ոգիները ինձ պատվիրեցին, որ տունը օջախի վրա կառուցեմ:
Արամի եղբայրները զոհ մատուցեցին Աստվածներին և իրենց նախնիներին: ԵՎ Մանի օրհնությամբ նրանք էլ հավաքեցին իրենց որդիներին, հարսներին ու թոռներին և եկան այդտեղ: Նրանք օջախ վառեցին և ապա այդ օջախների վրա տներ շինեցին:
Այնուհետև շատ ու շատ Արիներ էին գալիս Էրեվան, գալիս էին ընտանիքներով, վարում էին հողը, ցանում, հաց թխում, օջախ վառում և այդ օջախների վրա տներ կառուցում:
ԵՎ վերականգնվեց Հավերժական Քաղաքը, կանգուն մնաց Էրեվանը: Բայց և երբեք չավարտվեց քաղաքի կառուցումը: ԵՎ Էրեվանի կառուցումը շարունակվում է մինչև հիմա: Բայց հենց որ հանգչեն օջախները տներում՝ քաղաքը կքանդվի:
Ապա Մանը հավաքեց Արիներին, մեծ խարույկ վառեց, զոհ մատուցեց: Հայր Արայի կամքով և Աստվածների հովանավորությամբ նա Արամին կարգեց Արիների նահապետ, և ինքը գոհ ու երջանիկ գնաց միանալու իր նախնյաց ոգիներին: Իսկ նրա մարմինը, նախնյաց ավանդույթի համաձայն, այրեցին խարույկի վրա և բաշխեցին ըստ պատկանելության՝ հուրինը հուրին տվին, օդինը՝ օդին, ջրինը՝ ջրին, հողինը՝ հողին:
|
