|
ԹՈՐԳՈՄՆ ՈՒ ՄԵՍՐԱՅԻՄԸ Հենց որ իմացավ՝ էլ Արամ չկա, տիտանյան Մեսրայիմը մեծ զորք հավաքեց ու եկավ կանգնեց Արարատի սահմանին: Գուժկան եկավ Թորգոմի մոտ և հայտնեց, որ տիտանյան Մեսրայիմը գալիս է կռվելու նրա հետ: Թորգոմը իր սակավաթիվ զորքով գնաց Մեսրայիմի դեմ: ԵՎ հենց սահմանին, որ բաժանում է Արարատը Խավարի թագավորությունից, հանդիպեցին իրար: ԵՎ Թորգոմը ասաց Մեսրայիմին. - Ո՛վ, տիտանյան արքա՜, ինչո՞ւ ես զորքդ հավաքել եկել իմ վրա: Ի՞նչ ես ուզում: Թե լույսն է պակաս քո երկրում, լույս տամ քեզ. ստեղծումն է պակաս, ստեղծում նվիրեմ. ծաղիկ ես ուզում աճեցնել, բազմերանգ ծաղիկներ ընծայեմ: Ասա, ի՞նչ ես ուզում: ԵՎ Մեսրայիմը ասաց. - Ո՛վ, երկրային աստվածների արքա՜, ինձ լույս պետք չէ, ես խավարն եմ երկրպագում. ինձ ստեղծում պետք չէ, ես ավերումի ծարավը ունեմ. ինձ ծաղիկ պետք չէ, ես փուշ ու տատասկի բուրմունքով եմ արբենում: ԵՎ Թորգոմը ասաց. - Ո՛վ, Մեսրայիմ, քո ուզածը հենց քո երկրում է, և իզուր ես արշավում Արարատ, այստեղ քո ուզածները չկան: Ծիծաղեց Մեսրայիմը Թորգոմի միամտության վրա. - Քաջ ես դու, ո՛վ, Թորգո՜մ, բայց խակ ես և դեռ չես հասել արարչական իմաստությանը: Դու աստված ես, ես՝ տիտան, դու Հայգ ես, ես՝ Ադամ, դու Արի ես, ես՝ Չարի: ԵՎ Արայի կամքով քո դերն է արարելը, կերտելը, իսկ իմ դերն է քանդելը, ավերելը: ԵՎ Թորգոմը ասաց. - Մեսրայի՜մ, թե Արարիչը մեզ տարբեր դերեր է տվել, միաժամանակ էլ մեզ տարբեր Հողեր է հատկացրել: Մենք մեր դերը կատարում ենք Արարատում, դուք ձեր դերը կատարում եք Անապատում: Ես դեր չունեմ քո Անապատում, դու էլ դեր չունես իմ Արարատում: - Իմաստուն չես դու, ո՛վ, քաջդ Թորգո՜մ, - ասաց Մեսրայիմը, - իմ Անապատում ես ի՞նչը ավերեմ, երբ այնտեղ արարում չկա: Արարումը Արարատում է, և միայն Արարատում ես կարող եմ ավերել արարումը: ԵՎ ես եկել եմ կռվելու քեզ հետ: Թե ես զորավոր լինեմ, կնվաճեմ Արարատը և իմ Աստված Վիշապի հովանավորությամբ ավեր և խավար կսփռեմ այնտեղ: Իսկ եթե դու զորավոր լինես, կնվաճես իմ Անապատը և քո Աստված Վահագնի հովանավորությամբ լույս և արարում կսփռես այնտեղ: | - Մեսրայի՜մ, - ասաց Թորգոմը, - ինձ քո հողը պետք չէ: Եթե խավարն է երջանկացնում ձեզ, ապրեք խավարով ձեր Հողի վրա: Ես կկռվեմ միայն իմ Հողի համար, իմ Արարատի համար, որ ժառանգել եմ իմ նախնիներից և պիտի փոխանցեմ գալիք սերունդներին նույնպես լուսավոր, շեն ու ծաղկավետ: Ես կկռվեմ, որ իմ Աստված Վահագնի հովանավորությամբ իմ Արի Ցեղը Արարատում անվերջ արարի:
- Ինչպե՞ս կռվենք, - հարցրեց Մեսրայիմը:
- Մեսրայի՜մ, - ասաց Թորգոմը, - երկու կողմից էլ բազում քաջեր մեզ են նայում: Բայց նրանք շատ ջահել են և սիրո կարոտ: Եկ նրանց սերը մահով չկնքենք, և թե համաձայն ես՝ մենամարտենք երկուսով:
Մեսրայիմը նայեց իր զորքին՝ շատ էին իր զինվորները, ուրախացավ: ՙԻմ զորքը կհաղթի, - խորհեց նա, - զորքով կռվենք՚: Ապա նայեց Արի քաջերին՝ քիչ էին նրանք, բայց ամեն մեկի աչքերից կայծեր էին ցայտում, և ընկճվեց նա: ՙԱրի քաջերը զորավոր են, - մտքում ասաց նա, - զորքով չկռվենք՚: ԵՎ ասաց Մեսրայիմը.
- Եկ մենամարտենք:
- Ինչո՞վ մենամարտենք, - հարցրեց Թորգոմը, - սրո՞վ, թե՞ նետով, գուրզո՞վ, թե ձեռքով: Ընտրությունը քեզ եմ թողնում:
Մեսրայիմը նայեց Թորգոմին, նրա կեծակի թրին, երկաթե գուրզին, սաստիկ երկյուղեց ու մտքերի մեջ ընկավ. ՙԹե սրով կռվենք՝ նրա կեծակի թրից փրկություն չունեմ, թե նետով կռվենք՝ նա ջահել է ու սրատես, թե գուրզով կռվենք՝ շատ ծանր է նրա գուրզը: Ձեռքով կռվելիս գուցե խուսափեմ մահից՚: ԵՎ ասաց.
- Թորգո՜մ, երկուսս էլ դյուցազուն ենք, եկ ձեռքով կռվենք:
ԵՎ Թորգոմն ու Մեսրայիմը կպան իրար: Հողը հերկվում էր նրանց ոտքերի տակ, փոշին երկինքն էր ծածկել, և ոչինչ չէր երևում շուրջը: Զոռում էին իրար հսկաները, և նրանց ահեղ մռունչը տարածվում էր շատ հեռուները: ԵՎ աշխարհն էր դղրդում նրանց կռվից: Արիներն իրենց երկրում ասում էին. ՙԱմպրոպն է ժայթքում հեռու երկնքում՚: Չարիներն իրենց երկրում ասում էին. ՙԵրկրաշարժից սարերն են փլում՚:
Երեք ցերեկ, երեք գիշեր կռվում էին նրանք և չէին կարողանում հաղթել իրար: Ինչ Թորգոմն էր՝ ուժեղ էր, ինչ Մեսրայիմն էր՝ խորամանկ էր, ֆանդով էր:
Չորրորդ օրը Մեսրայիմը զգաց, որ նվազում են իր ուժերը, իսկ Թորգոմը ավելի է զորանում, և ասաց.
- Կա՜նգ առ, ո՛վ, Թորգո՜մ, սա քո հունարը չէր, որ անպարտելի ես. սա քո Աստված Վահագնի Զորությունն է, որ քո մեջ է մտել:
- Այո, - պատասխանեց Թորգոմը, - բայց դա էլ քո հունարը չէր, որ օձի պես գալարվելով, ազատվում էիր իմ բազուկներից. քո մեջ քո Աստված Վիշապի խորամանկությունն ու ճկունությունն է մտել:
- Եթե այդպես է, - ասաց Մեսրայիմը, - ուրեմն երկուսս էլ չենք կարող հաղթել իրար: Եկ հաշտվենք. ես փառաբանեմ իմ Աստծուն, դու՝ քո Աստծուն և եղբայրանանք ու եղբայրության ուխտ կնքենք՝ թե ես շուտ մեռնեմ, դու պաշտպանես իմ ընտանիքը, թե դու շուտ մեռնես՝ ես հովանավորեմ քո ընտանիքը:
Ձեռք ձեռքի տվին, երդվեցին իրենց նախնիներով ու եղբայրության ուխտ կնքեցին: Միամիտ էր Թորգոմը, և անկեղծ էր նրա հաշտությունը: Խորամանկ էր Մեսրայիմը, և կեղծ էր նրա եղբայրությունը:
Թորգոմը վերադարձավ Հավերժական Քաղաք: Նա ինքը շատ գոհ էր իր արածից և համոզված էր, որ աստվածահաճ գործ է արել: ԵՎ մեծ խարույկ վառեց, զոհ մատուցեց, փառաբանեց Հայր Արային, Անմահ Աստվածներին և իր սուրբ նախնիներին: ԵՎ զարմացավ, երբ տեսավ, որ ոչ մի Աստված և ոչ մի նախնի չմասնակցեց իր զոհաբերությանը: Հասկացավ Թորգոմը, որ Աստվածները չեն ընդունում իր մատաղը: Վշտացավ նա և մտքերի մեջ ընկավ: ԵՎ Մայր Անահիտը հայտնվեց նրա դիմաց: Թորգոմը ծնկի իջավ Մայր Անահիտի առաջ և ասաց.
- Օ՛, Մա՜յր իմ, ասա ինձ՝ ի՞նչ մեծ սխալ եմ գործել, որ Աստվածները չընդունեցին իմ մատաղը. չէ՞ որ ես անարյուն հաշտություն կնքեցի:
- Ո՜չ, զավա՜կս, - ասաց Մայր Անահիտը, - դու խաբվեցիր Մեսրայիմից և արյան ուխտ կնքեցիր: Գիտցի՜ր, որ խորամանկությունը Չարիների արժանիքն է և միակ հաղթական զենքը Արիների դեմ: Հենց այդ զենքով դու պարտվեցիր: ԵՎ քո կնքած ուխտի ուժով տիտանյան բազում սերունդներ հենց քո արյունով քո դեմ են կռվելու:
Հոգեկան խռովքի մեջ ընկավ Թորգոմը: Նա խորհում էր, թե ինչպես իր Ցեղը պաշտպանի իր ուխտից: Ինչ զորությունն է՝ դա իր արժանիքն էր, և նա ամրակուռ բերդեր էր կառուցում: Բայց տիտանյան խորամանկության դեմ ամրոց կառուցել նա չկարողացավ:
| |
|
|
|
